Елімізде сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті жүргізу мемлекеттік саясаттың негізгі және күрделі бағыттарының бірі болып табылады. Стратегияның бір ерекшелігі - сыбайлас жемқорлықтың алғышарттары, оны туғызатын себептер мен жағдайларды жою, сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарының алдын-алуға бағытталған алдын алу шараларының жиынтығын қамту. Атап айтқанда, бұл сыбайлас жемқорлық деңгейін түбегейлі төмендетуге, қоғамның барлық салаларында сыбайлас жемқорлықты тудыратын себептер мен жағдайларды жоюға мүмкіндік беретін алдын алу шараларының жетекші рөлін атап көрсетеді.

«Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі туралы» 2015 жылғы 23 қарашадағы № 416-V ЗРК Заңы Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметіне кіруге, оның өтуіне, тоқтатылуына байланысты қоғамдық қатынастарды реттейді, мемлекеттік қызметшілердің құқықтық мәртебесін, материалдық қамтамасыз етілуін және әлеуметтік қорғалуын, сондай-ақ басқа адамдардың мемлекеттік органдардағы қызмет мәселелері.

Осы Заң мемлекеттік қызметшiлерге мынадай заңсыз iс-әрекеттердi қоса алғанда, ерекше талаптар мен шектеулер қояды:

1) лауазымды тұлғаларға осы тұлғалардың қызметтік өкілеттіктерін пайдалана отырып мүліктік жеңілдіктер, артықшылықтар немесе артықшылықтар алу үшін сыйлықтар беру және қызметтік емес қызметтер көрсету;

2) олардың мемлекеттік немесе оған теңестірілген функцияларды орындауына байланысты мемлекеттік қызметшілерден және қызметте оларға тәуелді басқа адамдардан жалпы патронаттық немесе қызметтегі жеңілдік үшін сыйлықтар немесе қызметтер қабылдау.

Қолданыстағы заңнамаға сәйкес, мемлекеттік қызметшінің хабарламасынсыз алынған сыйлықтар, сондай-ақ осы тармақшаның бірінші абзацын бұза отырып, тиісті функцияларды орындауға байланысты алынған сыйлықтар арнайы мемлекеттік қорға тапсыру үшін жеті күндік мерзімге жатады және мемлекеттік қызметшіге сол жағдайларда беріледі. Қызметтерді ол республикалық бюджетке ақша аудару арқылы төлеуі керек.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 30 желтоқсандағы № 1131 қаулысы («Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық фактісі туралы хабарлаған немесе сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте өзге де жолмен көмектескен тұлғаларды жылжыту ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 4 ақпандағы № 32 қаулысы). сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық туралы хабарлаған немесе басқа жолмен сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске көмектесетін тұлғаларды көтермелеу.

Мысалы, егер адам пара немесе залал сомасы 5 000 000 теңгені құрайтын сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық туралы хабарлаған болса, онда сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық туралы тергеу аяқталғаннан кейін және соттың кінәлі адамға қатысты үкімі күшіне енген жағдайда, ақпарат беруші 500 000 теңге алады.

Қазақстан Республикасы мемлекеттік қызметшілерінің Әдеп кодексіне сәйкес, мемлекеттік қызметшілер өздерінің мемлекеттік қызметке нұқсан келтіретін әрекеттеріне жол бермеуі керек. Ақмола облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінде сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық фактілерінің орын алмауы, біздің сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтың алдын-алуға және онымен күресуге бағытталған іс-шараларды үнемі жаңғыртып жүргізіп отырғанымызды, сондай-ақ біздің мемлекеттік орган қызметкерлері арасында сыбайлас жемқорлықтың кез-келген көріністеріне нөлдік төзімділікті қалыптастыратындығын көрсетеді.

Бауыржан Шәйкенов

Ақмола облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінің Әдеп жөніндегі өкілі